Μεταβολισμός... μήπως δεν τον γνωρίζουμε αρκετά καλά;

Πολύ συχνά ακούμε την έκφραση "έχω απελπιστεί, δεν χάνω με τίποτα, ο μεταβολισμός μου είναι χάλια". Ισχύει κάτι τέτοιο; Τι είναι ο μεταβολισμός; Με τον όρο "μεταβολισμό" περιγράφουμε τις χημικές μεταβολές που συντελούνται στον ανθρώπινο οργανισμό έτσι ώστε την χημική ενέργεια που προσλαμβάνει μέσω τον τροφών να την μετατρέψει σε διάφορες άλλες μορφές ενέργειας και κυρίως κινητική. O Γερμανός Φυσιολόγος Schwann, στις αρχές του 19ου αιώνα χρησιμοποίησε πρώτος αυτό τον όρο. Από τι εξαρτώνται κυρίως οι ενεργειακές απαιτήσεις του οργανισμού μας; Τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες: Ο βασικός μεταβολισμός, η θερμότητα που εκπέμπει το σώμα μας και οι καθημερινές δραστηριότητες. Ο πιο σημαντικός από αυτούς είναι ο βασικός μεταβολισμός , B.M.R (Basal Metabolic Rate), η μέτρηση του οποίου μας δείχνει το ελάχιστο ποσό ενέργειας που χρειάζεται ο οργανισμός μας για να επιτελέσει τις βασικές του λειτουργίες (αναπνοή, μεταβολισμός των κυττάρων, λειτουργία καρδιάς). Ο βασικός μεταβολισμός εξαρτάται από: την ηλικία, το φύλο και τη μυϊκή μάζα. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τον μεταβολισμό μας είναι η επιφάνεια του σώματος, η λειτουργία του θυρεοειδούς, το κάπνισμα, ο πυρετός, η κύηση κα. Επομένως, η διατροφή δεν "φτιάχνει" ούτε "ρυθμίζει" τον βασικό μεταβολισμό μας. Ο βασικός μεταβολισμός μπορεί να μειωθεί έπειτα από μια αυστηρή δίαιτα κυρίως επειδή έχει μειωθεί ο μυϊκός ιστός, ο μεταβολικά ενεργός ιστός του σώματός μας. Σε αυτό οφείλεται η επαναπρόσληψη περισσότερων κιλών από αυτών που χάθηκαν. Η κατάσταση αυτή αντιστρέφεται αυξάνοντας την ενέργεια που καταναλώνουμε καθημερινά, αυξάνοντας δηλαδή τις δραστηριότητες μας. Ο πιο απλός τρόπος είναι το περπάτημα , το ανέβασμα σκάλας αντί για το ασανσέρ, το πλύσιμο του αυτοκινήτου, το ποδήλατο, το τρέξιμο ή το aerobic. Ποιο είναι το διάστημα που απαιτείται για αύξηση του μεταβολισμού μας; Χρειάζεται άσκηση μηνών για να αυξηθεί σημαντικά η μυϊκή μας μάζα και κατά συνέπεια ο μεταβολισμός μας. ‘Έπειτα, συντηρείται σχετικά εύκολα εφόσον συνεχίσουμε να γυμναζόμαστε. Από την άλλη αυξάνοντας τις δραστηριότητες μας μπορούμε να αυξήσουμε σημαντικά τις δαπανώμενες θερμίδες και να έχουμε θεαματική απώλεια βάρους. Σταματώντας όμως την άσκηση επανερχόμαστε στα προηγούμενα επίπεδα. Ο συνδυασμός και των δύο μορφών άσκησης (αερόβια, π.χ. τρέξιμο, ποδήλατο κ.α. + αναερόβια, π.χ. βάρη) είναι ο ιδανικός. Απαιτείται συστηματική άσκηση, σωστή διατροφή και υπομονή, καθώς τα πρώτα αποτελέσματα θα φανούν έπειτα από οκτώ περίπου εβδομάδες. Δεν πρέπει να παρασυρόμαστε από διαφημίσεις τροφών που "επιταχύνουν τις καύσεις", φαρμάκων που "καίνε τα λίπη" και διαίτων "που φτιάχνουν τον μεταβολισμό μας". Τέτοιες πρακτικές έχουν μόνο πρόσκαιρο αποτέλεσμα και κρίνονται αντιδεοντολογικές ή/ και επικίνδυνες. Αντωνίου Παντελής Καθηγητής Φυσικής Αγωγής www.nutrimed.gr