​Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS)

Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών επηρεάζει το 8-12% των γυναικών.

Ο όρος πολυκυστικές ωοθήκες περιγράφει ωοθήκες οι οποίες περιέχουν πολλές μικρές κύστεις ,όχι μεγαλύτερες από 8mm. Αυτές οι κύστεις είναι ωοθυλάκια που περιέχουν ωάρια και έχουν αναπτυχθεί ολοκληρωτικά λόγω ορμονικών διαταραχών.

Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών σύμφωνα με τα κριτήρια του Rotterdam ορίζεται όταν η γυναίκα έχει δύο από τα ακόλουθα ευρήματα :

1. Πολυκυστική μορφολογία των ωοθηκών τεκμηριωμένη με υπερηχογραφικά κριτήρια.

2. Διαταραχές εμμηνορρυσίας (αραιομηνόρροια ή αμηνόρροια). Οι ασθενείς δεν έχουν περίοδο ή έχουν 3-4 κύκλους ετησίως.

3. Υπερανδρογοναιμία που εκδηλώνεται κλινικά με ακμή ή και υπερτρίχωση προσώπου ,θώρακα/ κοιλιάς, μηρών αλλά και υπερανδρογοναιμία βιοχημικά τεκμηριωμένη( αυξημένη τεστοστερόνη, αναστροφή του λόγου FSH/LH, κλπ).

Το σύνδρομο περιγράφτηκε το 1935 από τους γιατρούς Stein και Leventhal,και για πολλά χρόνια ήταν γνωστό ως ‘Σύνδρομο Stein-Leventhal’.

Ποια είναι τα συμπτώματα του Συνδρόμου PCOS?

Τα συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:

•    ακανόνιστη έμμηνος ρύση ή παντελής απουσία εμμήνου ρύσεως ( αμηνόρροια).
•    ακανόνιστη ωορρηξία ή και καθόλου ωορρηξία.
•    μειωμένη γονιμότητα: δυσκολία στη σύλληψη, αποβολές.
•    ανεπιθύμητη έντονη τριχοφυΐα στο σώμα ή στο πρόσωπο ( μουστάκι, κάτω γνάθος και παρειές).
•    Λιπαρό δέρμα και ακμή που έχει περιόδους έξαρσης και ύφεσης.
•    Προβλήματα βάρους: υψηλό βάρος, απότομη αύξηση βάρους, δυσκολία στην απώλεια βάρους ακόμη και με δίαιτα.
•    Διαταραχές στην ψυχολογική διάθεση.

Το σύνδρομο πολυστικών ωοθηκών  επηρεάζει τις γυναίκες με διαφορετικούς τρόπους και κατά συνέπεια όλες οι γυναίκες δεν θα έχουν όλα τα παραπάνω συμπτώματα. 

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για την υγεία;

Οι κύστεις (ωοθυλάκια) στις πολυκυστικές ωοθήκες δεν είναι επιβλαβείς, και δεν απαιτούν χειρουργική επέμβαση.  Οι γυναίκες με άτακτες περιόδους, δηλαδή με λιγότερες από τέσσερις το χρόνο, μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του ενδομητρίου στην περιεμμηνόπαυση. Ευτυχώς, αυτός ο κίνδυνος μπορεί να μειωθεί σημαντικά με κατάλληλη θεραπεία η οποία ρυθμίζει τη συχνότητα των περιόδων.

Οι γυναίκες με το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών οι οποίες έχουν αντίσταση στην ινσουλίνη έχουν μεγάλη πιθανότητα να εκδηλώσουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Αυτό κυρίως αφορά τις υπέρβαρες γυναίκες αλλά μπορεί να εμφανισθεί και σε γυναίκες με φυσιολογικό βάρος. Η χορήγηση μετφορμίνης συμβάλλει στην απώλεια βάρους και στην ρύθμιση του σακχάρου στις παραπάνω ασθενείς.

Γυναίκες με αντίσταση στην ινσουλίνη έχουν επίσης  κίνδυνο να εμφανίσουν καρδιολογικά προβλήματα και δυσλιπιδαιμίες( αυξημένη χοληστερόλη) στην μετέπειτα ζωή τους. Αυτοί οι κίνδυνοι μπορούν να μειωθούν σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό με προληπτικά μέσα όπως η σωστή διατροφή και η καθημερινή άσκηση.

Η υπογονιμότητα αυτών των ασθενών αντιμετωπίζεται με την χορήγηση κιτρικής κλομιφαίνης με σκοπό την επίτευξη ωορρηξίας.

Οι γυναίκες που θα ακολουθήσουν πρωτόκολλα διέγερσης εξωσωματικής με γοναδοτροφίνες έχουν αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση του συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών.

Πως μπορεί να διαγνωσθεί το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών;

Η διάγνωση του  Συνδρόμου των Πολυκυστικών Ωοθηκών στηρίζεται στο ιστορικό ,την κλινική εξέταση και την εργαστηριακή διερεύνηση  η οποία γίνεται με το υπερηχογράφημα και τις αιματολογικές εξετάσεις ώστε να εντοπιστούν οι τυχόν ορμονικές και βιοχημικές διαταραχές . Πρέπει επίσης να ελέγχεται η αρτηριακή πίεση και το βάρος αυτών των γυναικών.

Μπορεί το PCOS να θεραπευτεί;

 Οι  θεραπείες στοχεύουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, στην διατήρηση της γονιμότητας και στην αποφυγή ανάπτυξης παθολογικών καταστάσεων στο απώτερο μέλλον της γυναίκας. Αιτιολογική θεραπεία για το PCOS δεν υπάρχει.

Η χορήγηση αντισυλληπτικών δισκίων ομαλοποιεί τον κύκλο της γυναίκας, αυξάνει την γονιμότητα της , και επαναφέρει τις ορμόνες σε φυσιολογικά επίπεδα.

Η απώλεια βάρους είναι σημαντική για τις παχύσαρκες και συνδυάζεται με την χορήγηση μετφορμίνης.

Πολλά από τα συμπτώματα καθώς και κάποιοι κίνδυνοι υγείας μπορούν να
ρυθμιστούν , ακολουθώντας ένα υγιεινό τρόπο ζωής , με προσεκτική διατροφή και σωματική άσκηση.

Συμβουλές για τις ασθενείς με PCOS

• Διατήρηση του ιδανικού βάρους σώματος.
• Καθημερινή άσκηση.
• Αποφυγή σακχάρων στην καθημερινή διατροφή. 
• Χρήση αντισυλληπτικών για την αποφυγή αμηνόρροιας.
• Χορήγηση μετφορμίνης σε υπέρβαρες γυναίκες.
• Έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου.