Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα
Αιτιολογία - Επιδημιολογία
Η συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων, σε συνδυασμό με το σεξ χωρίς προφύλαξη είχε σαν συνέπεια την αύξηση των κρουσμάτων των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ), όπως είναι ο έρπητας των γεννητικών οργάνων, η σύφιλη, τα χλαμύδια, η βλενόρροια, οι HPV- λοιμώξεις (τα κονδυλώματα), το AIDS, και οι ηπατίτιδες Β και C.
Δυστυχώς οι ασθένειες που μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής επαφής, αυξάνονται με πολύ γρήγορο ρυθμό παγκοσμίως. Η θεαματική αύξηση ασθενειών όπως είναι η σύφιλη, η βλενόρροια και η μόλυνση από χλαμύδια, είχαν σαν συνέπεια την αύξηση των προβλημάτων γονιμότητας λόγω απόφραξης των σαλπίγγων. Οι αιτίες, που οδήγησαν στην αύξηση αυτών των νοσημάτων, είναι η αδιαφορία για τους κινδύνους που κρύβει το σεξ χωρίς προφυλακτικό, η συχνή εναλλαγή σεξουαλικών συντρόφων και η νεαρή ηλικία έναρξης των σεξουαλικών επαφών. Τα ποσοστά των ΣΜΝ παραμένουν υψηλά στα περισσότερα μέρη του κόσμου, παρά τις διαγνωστικές και θεραπευτικές εξελίξεις. Το 1996, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτίμησε ότι πάνω από 1 εκατομμύριο άνθρωποι μολύνονταν καθημερινά. Περίπου το 60% των λοιμώξεων αυτών συμβαίνουν σε νέους ανθρώπους κάτω των 25 ετών και από αυτούς 30% είναι κάτω των 20 ετών. Μεταξύ των ηλικιών 14-19, ΣΜΝ εμφανίζονται συχνότερα στα κορίτσια από τα αγόρια σε μια αναλογία σχεδόν 2:1. Υπολογίζεται ότι 340 εκατομμύρια νέα κρούσματα σύφιλης, γονόρροιας, χλαμυδίων και τριχομονάδων συνέβησαν σε όλο τον κόσμο το 2000. Τουλάχιστον μια στις τέσσερις έφηβες στις ΗΠΑ έχει ένα σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Μεταξύ των κοριτσιών που παραδέχτηκαν ότι έκαναν σεξ, το ποσοστό ήταν 40%.
Συμπτώματα των νοσημάτων
Η συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων, σε συνδυασμό με το σεξ χωρίς προφύλαξη είχε σαν συνέπεια την αύξηση των κρουσμάτων των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ), όπως είναι ο έρπητας των γεννητικών οργάνων, η σύφιλη, τα χλαμύδια, η βλενόρροια, οι HPV- λοιμώξεις (τα κονδυλώματα), το AIDS, και οι ηπατίτιδες Β και C.
Δυστυχώς οι ασθένειες που μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής επαφής, αυξάνονται με πολύ γρήγορο ρυθμό παγκοσμίως. Η θεαματική αύξηση ασθενειών όπως είναι η σύφιλη, η βλενόρροια και η μόλυνση από χλαμύδια, είχαν σαν συνέπεια την αύξηση των προβλημάτων γονιμότητας λόγω απόφραξης των σαλπίγγων. Οι αιτίες, που οδήγησαν στην αύξηση αυτών των νοσημάτων, είναι η αδιαφορία για τους κινδύνους που κρύβει το σεξ χωρίς προφυλακτικό, η συχνή εναλλαγή σεξουαλικών συντρόφων και η νεαρή ηλικία έναρξης των σεξουαλικών επαφών. Τα ποσοστά των ΣΜΝ παραμένουν υψηλά στα περισσότερα μέρη του κόσμου, παρά τις διαγνωστικές και θεραπευτικές εξελίξεις. Το 1996, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτίμησε ότι πάνω από 1 εκατομμύριο άνθρωποι μολύνονταν καθημερινά. Περίπου το 60% των λοιμώξεων αυτών συμβαίνουν σε νέους ανθρώπους κάτω των 25 ετών και από αυτούς 30% είναι κάτω των 20 ετών. Μεταξύ των ηλικιών 14-19, ΣΜΝ εμφανίζονται συχνότερα στα κορίτσια από τα αγόρια σε μια αναλογία σχεδόν 2:1. Υπολογίζεται ότι 340 εκατομμύρια νέα κρούσματα σύφιλης, γονόρροιας, χλαμυδίων και τριχομονάδων συνέβησαν σε όλο τον κόσμο το 2000. Τουλάχιστον μια στις τέσσερις έφηβες στις ΗΠΑ έχει ένα σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Μεταξύ των κοριτσιών που παραδέχτηκαν ότι έκαναν σεξ, το ποσοστό ήταν 40%.
Συμπτώματα των νοσημάτων
- Εκκρίσεις από τον κόλπο: Αλλαγή στην ποσότητα, το χρώμα και την οσμή των κολπικών υγρών.
- Πόνος ή κάψιμο κατά τη διούρηση και συχνουρία
- Έλκη στην περιοχή των γεννητικών οργάνων: Ο έρπης των γεννητικών οργάνων όπως και η σύφιλη μπορούν να προκαλέσουν έλκη στη γεννητική και πρωκτική περιοχή.
- Πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή: Οι σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες είναι συχνή αιτία δυσπαρεύνιας. Αυτή η δυσπαρεύνια συνοδεύεται και από ανώμαλες εκκρίσεις από τον κόλπο, απώλεια αίματος, δυσουρία ή ακόμη και από έλκη των γεννητικών οργάνων.
- Aνώμαλες αιμορραγίες από τον κόλπο: Η εμφάνιση αίματος μεταξύ των περιόδων, ιδιαίτερα όταν αυτή ακολουθεί τη σεξουαλική επαφή. Η γονόρροια και τα χλαμύδια είναι από τις συχνότερες αιτίες που προκαλούν ανώμαλες αιμορραγίες από τον κόλπο.
ΤΑ ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Βλενόρροια-Γονόκοκκος
Προκαλείται από το μικρόβιο του γονοκόκκου που είναι γνωστό με την ονομασία Neisseria gonorrhoeae. Η βλενόρροια ή γονόρροια είναι μια ασθένεια που μεταδίδεται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Ανάλογα με την επαφή, κολπική, στοματική ή πρωκτική μπορεί να προσβάλει όργανα και ιστούς των περιοχών αυτών.
Συμπτώματα
Οι ασθενείς που προσβάλλονται από τη νόσο μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί. Τα συμπτώματα συνήθως παρουσιάζονται 10 μέρες μετά από την προσβολή από το μικρόβιο. Στις γυναίκες μπορεί να εκδηλωθεί πόνος κατά τη συνουσία, πόνος ή κάψιμο κατά την ούρηση, συχνουρία, εκκρίσεις από τον κόλπο που είναι πυώδεις με δυσάρεστη οσμή, και ενοχλήσεις στην περιπρωκτική περιοχή. Μπορεί να έχει επίσης ανώμαλες απώλειες αίματος κατά την περίοδό της, πυρετό και πόνο στην κοιλιά. Οι έγκυες που προσβάλλονται από τη γονόρροια εάν παραμείνουν χωρίς θεραπεία, είναι δυνατόν να μεταδώσουν το μικρόβιο στο παιδί τους. Στο νεογέννητο ο γονόκοκκος προκαλεί τη γονοκοκκική κερατίτιδα, μια πολύ σοβαρή μόλυνση των ματιών.
Θεραπεία
Οι μολύνσεις από το γονόκοκκο αντιμετωπίζονται γρήγορα με αντιβίωση. Μετά από την αρχική χορήγηση των αντιβιοτικών πρέπει να ξαναγίνεται έλεγχος γιατί ο γονόκοκκος μπορεί να έχει ανθεκτικότητα σε ορισμένα αντιβιοτικά και να χρειάζεται προσαρμογή της θεραπείας.
Έρπης γεννητικών οργάνων
Ο έρπης των γεννητικών οργάνων ίσως είναι το πιο συχνό σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Ο HSV-2 προσβάλλει την γεννητική περιοχή και διαφέρει από τον απλό έρπητα τύπου 1. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί στο έμβρυο κατά την διάρκεια του τοκετού, από τα έλκη που προκαλεί στην περιοχή των γεννητικών οργάνων.
Συμπτώματα
Καύσος στην γεννητική περιοχή, χαμηλή οσφυαλγία, δυσουρία, γενική κακουχία, πυρετός, διόγκωση λεμφαδένων, φυσαλίδες στα γεννητικά όργανα και επώδυνα έλκη. Τα συμπτώματα του γεννητικού έρπητα διαρκούν 2-3 εβδομάδες και περίπου το 75% των ασθενών αναπτύσσουν περιοδικές προσβολές, οι οποίες εμφανίζονται σε άτακτα χρονικά διαστήματα.
Θεραπεία
Δεν θεραπεύεται οριστικά και κάνει συχνές υποτροπές. Ωστόσο τα αντιικά φάρμακα που χορηγούνται έχουν καλά αποτελέσματα.
Χλαμύδια
Τα χλαμύδια είναι θεραπεύσιμο νόσημα και προκαλείται από τα βακτήρια Chlamydiα trachomatis. Τα συμπτώματα εμφανίζονται 10-20 ημέρες από την στιγμή της μόλυνσης. Μεταδίδονται μέσω κολπικής, στοματικής ή πρωκτικής συνουσίας. Καθώς η λοίμωξη είναι συχνά ασυμπτωματική, είναι πιθανόν να έχουμε μολυνθεί και να μην το γνωρίζουμε.
Συμπτώματα
Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι έκκριση κολπικών υγρών, πόνος κατά την σεξουαλική επαφή, συχνουρία, δυσουρία. Στους άνδρες τα συμπτώματα - έκκριση υγρών από το πέος, συχνουρία, δυσουρία, κνησμός κατά την ούρηση - είναι πιο εμφανή και αναγνωρίζονται εύκολα.
Θεραπεία
Η θεραπεία των χλαμυδίων γίνεται με αντιβιοτικά φάρμακα της οικογένειας των μακρολίδων, όπως είναι η αζιθρομυκίνη (μονοήμερη θεραπεία), ή με τερακυκλίνες, (εβδομαδιαία θεραπεία).
Σύφιλη
Η Σύφιλη προκαλείται από ένα μικροσκοπικό βακτηρίδιο που μοιάζει με τιρμπουσόν και ονομάζεται Treponema Pallidum. Προκαλεί πρήξιμο στις αρθρώσεις, πόνους στη σπονδυλική στήλη, δυσμορφίες και καρδιοπάθεια. Η ασθένεια μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή, από δερματικά έλκη που υπάρχουν στα γεννητικά όργανα, τον κόλπο, το αιδοίο, τον τράχηλο, το στόμα και όλη την περιοχή των γεννητικών οργάνων, όπου έχει εισχωρήσει το βακτηρίδιο. Τα έλκη αυτά είναι σκληρά, κόκκινα στην άκρη και δεν πονούν. Η σύφιλη εξελίσσεται σε τρία στάδια και στα δύο πρώτα η μετάδοσή της είναι εξαιρετικά εύκολη. Το πρώτο αναπτύσσεται μέσα σε τρεις εβδομάδες περίπου μετά τη σεξουαλική επαφή με μολυσμένο παρτενέρ, ενώ τα πρώτα συμπτώματα -ένα δύο δερματικά έλκη- εμφανίζονται σε εννέα με 90 ημέρες αργότερα. Το έλκος εξαφανίζεται μέσα σε δύο με έξι εβδομάδες ακόμα και χωρίς θεραπεία. Την επούλωση του πρώτου έλκους ακολουθεί, ύστερα από διάστημα μιας εβδομάδας έως έξι μηνών, το δεύτερο στάδιο. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν εξάνθημα, πυρετό, πονοκεφάλους, τσούξιμο στο λαιμό, ανορεξία, ναυτία, ερεθισμένα μάτια και τριχόπτωση. Το στάδιο αυτό διαρκεί από τρεις έως έξι μήνες έως και πάρα πολλά χρόνια. Το τρίτο και τελευταίο στάδιο της σύφιλης αναπτύσσεται δέκα με είκοσι χρόνια αργότερα και είναι φοβερό και αδυσώπητο.
Θεραπεία
Η θεραπεία γίνεται με πενικιλίνη ή τετρακυκλίνη και πρέπει να την ακολουθήσουν ταυτόχρονα και οι δύο σύντροφοι. Πρέπει να γίνονται συχνές αναλύσεις αίματος για δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο της υποτροπής. Όταν η σύφιλη θεραπεύεται στο πρώτο ή το δεύτερο στάδιο, οι μόνιμες βλάβες αποφεύγονται. Επειδή η ασθένεια μεταδίδεται και από τη μάνα στο παιδί προκαλώντας του φοβερές δυσμορφίες, σε όλες τις μέλλουσες μητέρες γίνονται στους τέσσερις πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης -προληπτικά- αναλύσεις αίματος για διάγνωση σύφιλης.
Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα ( ΣΜΝ ) νοσήματα αποφεύγονται με την χρήση προφυλακτικού. Οι γυναίκες που έχουν ελεύθερες επαφές με συντρόφους που πάσχουν ή έχουν υποψία για κάποιο τέτοιο νόσημα πρέπει να επισκέπτονται τον γιατρό τους και να υποβάλλονται στις ανάλογες εξετάσεις.
Βλενόρροια-Γονόκοκκος
Προκαλείται από το μικρόβιο του γονοκόκκου που είναι γνωστό με την ονομασία Neisseria gonorrhoeae. Η βλενόρροια ή γονόρροια είναι μια ασθένεια που μεταδίδεται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Ανάλογα με την επαφή, κολπική, στοματική ή πρωκτική μπορεί να προσβάλει όργανα και ιστούς των περιοχών αυτών.
Συμπτώματα
Οι ασθενείς που προσβάλλονται από τη νόσο μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί. Τα συμπτώματα συνήθως παρουσιάζονται 10 μέρες μετά από την προσβολή από το μικρόβιο. Στις γυναίκες μπορεί να εκδηλωθεί πόνος κατά τη συνουσία, πόνος ή κάψιμο κατά την ούρηση, συχνουρία, εκκρίσεις από τον κόλπο που είναι πυώδεις με δυσάρεστη οσμή, και ενοχλήσεις στην περιπρωκτική περιοχή. Μπορεί να έχει επίσης ανώμαλες απώλειες αίματος κατά την περίοδό της, πυρετό και πόνο στην κοιλιά. Οι έγκυες που προσβάλλονται από τη γονόρροια εάν παραμείνουν χωρίς θεραπεία, είναι δυνατόν να μεταδώσουν το μικρόβιο στο παιδί τους. Στο νεογέννητο ο γονόκοκκος προκαλεί τη γονοκοκκική κερατίτιδα, μια πολύ σοβαρή μόλυνση των ματιών.
Θεραπεία
Οι μολύνσεις από το γονόκοκκο αντιμετωπίζονται γρήγορα με αντιβίωση. Μετά από την αρχική χορήγηση των αντιβιοτικών πρέπει να ξαναγίνεται έλεγχος γιατί ο γονόκοκκος μπορεί να έχει ανθεκτικότητα σε ορισμένα αντιβιοτικά και να χρειάζεται προσαρμογή της θεραπείας.
Έρπης γεννητικών οργάνων
Ο έρπης των γεννητικών οργάνων ίσως είναι το πιο συχνό σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Ο HSV-2 προσβάλλει την γεννητική περιοχή και διαφέρει από τον απλό έρπητα τύπου 1. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί στο έμβρυο κατά την διάρκεια του τοκετού, από τα έλκη που προκαλεί στην περιοχή των γεννητικών οργάνων.
Συμπτώματα
Καύσος στην γεννητική περιοχή, χαμηλή οσφυαλγία, δυσουρία, γενική κακουχία, πυρετός, διόγκωση λεμφαδένων, φυσαλίδες στα γεννητικά όργανα και επώδυνα έλκη. Τα συμπτώματα του γεννητικού έρπητα διαρκούν 2-3 εβδομάδες και περίπου το 75% των ασθενών αναπτύσσουν περιοδικές προσβολές, οι οποίες εμφανίζονται σε άτακτα χρονικά διαστήματα.
Θεραπεία
Δεν θεραπεύεται οριστικά και κάνει συχνές υποτροπές. Ωστόσο τα αντιικά φάρμακα που χορηγούνται έχουν καλά αποτελέσματα.
Χλαμύδια
Τα χλαμύδια είναι θεραπεύσιμο νόσημα και προκαλείται από τα βακτήρια Chlamydiα trachomatis. Τα συμπτώματα εμφανίζονται 10-20 ημέρες από την στιγμή της μόλυνσης. Μεταδίδονται μέσω κολπικής, στοματικής ή πρωκτικής συνουσίας. Καθώς η λοίμωξη είναι συχνά ασυμπτωματική, είναι πιθανόν να έχουμε μολυνθεί και να μην το γνωρίζουμε.
Συμπτώματα
Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι έκκριση κολπικών υγρών, πόνος κατά την σεξουαλική επαφή, συχνουρία, δυσουρία. Στους άνδρες τα συμπτώματα - έκκριση υγρών από το πέος, συχνουρία, δυσουρία, κνησμός κατά την ούρηση - είναι πιο εμφανή και αναγνωρίζονται εύκολα.
Θεραπεία
Η θεραπεία των χλαμυδίων γίνεται με αντιβιοτικά φάρμακα της οικογένειας των μακρολίδων, όπως είναι η αζιθρομυκίνη (μονοήμερη θεραπεία), ή με τερακυκλίνες, (εβδομαδιαία θεραπεία).
Σύφιλη
Η Σύφιλη προκαλείται από ένα μικροσκοπικό βακτηρίδιο που μοιάζει με τιρμπουσόν και ονομάζεται Treponema Pallidum. Προκαλεί πρήξιμο στις αρθρώσεις, πόνους στη σπονδυλική στήλη, δυσμορφίες και καρδιοπάθεια. Η ασθένεια μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή, από δερματικά έλκη που υπάρχουν στα γεννητικά όργανα, τον κόλπο, το αιδοίο, τον τράχηλο, το στόμα και όλη την περιοχή των γεννητικών οργάνων, όπου έχει εισχωρήσει το βακτηρίδιο. Τα έλκη αυτά είναι σκληρά, κόκκινα στην άκρη και δεν πονούν. Η σύφιλη εξελίσσεται σε τρία στάδια και στα δύο πρώτα η μετάδοσή της είναι εξαιρετικά εύκολη. Το πρώτο αναπτύσσεται μέσα σε τρεις εβδομάδες περίπου μετά τη σεξουαλική επαφή με μολυσμένο παρτενέρ, ενώ τα πρώτα συμπτώματα -ένα δύο δερματικά έλκη- εμφανίζονται σε εννέα με 90 ημέρες αργότερα. Το έλκος εξαφανίζεται μέσα σε δύο με έξι εβδομάδες ακόμα και χωρίς θεραπεία. Την επούλωση του πρώτου έλκους ακολουθεί, ύστερα από διάστημα μιας εβδομάδας έως έξι μηνών, το δεύτερο στάδιο. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν εξάνθημα, πυρετό, πονοκεφάλους, τσούξιμο στο λαιμό, ανορεξία, ναυτία, ερεθισμένα μάτια και τριχόπτωση. Το στάδιο αυτό διαρκεί από τρεις έως έξι μήνες έως και πάρα πολλά χρόνια. Το τρίτο και τελευταίο στάδιο της σύφιλης αναπτύσσεται δέκα με είκοσι χρόνια αργότερα και είναι φοβερό και αδυσώπητο.
Θεραπεία
Η θεραπεία γίνεται με πενικιλίνη ή τετρακυκλίνη και πρέπει να την ακολουθήσουν ταυτόχρονα και οι δύο σύντροφοι. Πρέπει να γίνονται συχνές αναλύσεις αίματος για δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο της υποτροπής. Όταν η σύφιλη θεραπεύεται στο πρώτο ή το δεύτερο στάδιο, οι μόνιμες βλάβες αποφεύγονται. Επειδή η ασθένεια μεταδίδεται και από τη μάνα στο παιδί προκαλώντας του φοβερές δυσμορφίες, σε όλες τις μέλλουσες μητέρες γίνονται στους τέσσερις πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης -προληπτικά- αναλύσεις αίματος για διάγνωση σύφιλης.
Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα ( ΣΜΝ ) νοσήματα αποφεύγονται με την χρήση προφυλακτικού. Οι γυναίκες που έχουν ελεύθερες επαφές με συντρόφους που πάσχουν ή έχουν υποψία για κάποιο τέτοιο νόσημα πρέπει να επισκέπτονται τον γιατρό τους και να υποβάλλονται στις ανάλογες εξετάσεις.
